Een Kriminalen so as Goethe

Grete Hoops

He is soon litten „Spring op’n Bülten“, so sä Opa dat, wenn he mit Lust un Freide na sien Enkelkind keek. De Littje heet Willi, he har Opa sien Namen kregen. Richtig utschreben heten beide Wilhelm. Opa wüss noch, dat he uck nich jüst still ween wör, as he noch soon litten Schietbüdel wör, un he jüstso as nu disse littje Ütz, fröher uck Undöög maakt har.
Oma aber, de meen: „He is soon litten „Kiek inne Wilt‘. He kickt mit sien groten blauen Ogen so wiet weg un fragt so veel, wo useener gorne öber nadinkt.“ Bloß de Mudder meen: „He is doch noch so litt, dat verwasst sik al noch. Solangen he keen slimme Undöög maakt un keeneen ton Wrak is, so langen kann he doch doon, wat em höögt, he het doch noch nix ümtokehrn. Dat kummt noch fröh nog, dat he na de Obrigkeit ehr Fleiten danzen un doon mutt, wat de em heten doot.“ De Vadder har woll geern sehn, dat he Discher lehrn dä, denn he sülvst wör Meister in sein grode Discheree, de he all von sien Vadder öbernahmen har. Gesellen un Lehrjungs arbeiden hier Dag för Dag un verdenen so ehr Brot. Inne Warksteer wör de littje Willi aber nich to bruken. Hier keek he bloß rin, wenn sien Vadder nich dorbi wör. Denn spörn he eenmal dör de Höbelspöön un raak de ümuut, so arger he de Lehrjungs, bit de em lange Been möken. Aber bi goot Weer, wenn de Sünn warm schinen dä, denn söch de littje Muscheplund sik een Steer int hoge Gras, wo dat schön schuuln dä. Hier fünn em nüms, hier kunn he stunnenlang lingen un kukeluurn. He bekeek sik de Wulken, de door langsam an’n Heben hinseiln. De Ingels möken woll ganz dicke Backen un pusten jüm vörwarts. Mitünner sehg he uck noch’n poor rötliche Ingelshoor oder jümehr Flünk. Den leven Gott mit sien langen Boort wör he uck all mal künnig worn. Hier wör Willi sien Wilt, hier pass he hin. He drööm so dör den Dag, vergeet Tiet un Stunnen, wieldes se em to Huus vermissen dän. Dor har nich veel fehlt, denn har he woll’n Jackvull kregen, bloß Oma hööl em denn de Hand vörn Moors, se kunn verstahn, dat he dat eenfach vergeten har.
„Och, Oma, an’n Heben sünd so veel lustige Biller to sehn. Wenn ik man eers de Bookstaben kenn dä, denn bleev ik bi di to Huus un lees masse kloke Böker.“ „De littje smächtige Keerl kann vör Klookheit nich wassen, de mutt na School, de mutt wat lehrn“, dat menen uck de Nabers. As he denn endlich dat Üller har un na School güng, do steek he bloß noch de Näs int Book. To Huus in’n Glasschapp stünnen aber bloß’n poor Böker: de Bibel, dat Gesangbook, un Goethes Werke wörn uck dortwüschen. Keeneen wüss, wi de dorhin kamen wörn, denn lesen dä dor von jüm nüms in. Oma un Opa kregen woll mal de Bibel un dat Gesangbook vörtüch, aber mit de dicken Bände von Goethe, dor kun keener wat mit anfangen, de wörn ganz vullstoben. Aber de littje Klookschieter de bloor dor in rüm, un dat duurt nix, so kunn he allns lesen. „Gah doch mal ninne Warksteer un hülp dien Papa, du wull doch mal’n düchdigen Discher und keen Schriebersmann weern“, so sä Oma to em. „Nä, Oma, ik will een Kriminalen weern, so as Goethe.“ „Aber, aber, dat gilt nix, Goethe wör doch een von de kloken Schrieverslüüd, jüstso as Schiller, de beiden stünnen sik woll nix na.“ „Oma, von Schiller heff ik noch nix höört, aber von Goethe, dat heff ik allns naleest, dat wör een ganz gerissenen Kriminalen. He het dat von Götz von Berlichingen uck ruutkregen un opschreben. Oma, weeßt doch, de har doch bloß de een Hand ut Fleesch un Bloot, de annere wör ut Iesen.“ „Götz von Berlichingen, wer is dat denn, den kenn ik gorne, dor sünd wi doch woll nich mit verwandt?“ fragt Oma. „Nä, Oma, de is all langen doot, schaad, denn he is to Lebenstiet een ganz goden Minschen ween, een Ritter is he ween. He het jedeneem to sien Rech verhulpen. Eenmal het he mal Kölner Kooplüüd opluurt un jüm so langen drammt, bit se hunnert Daler ruutrückt hebbt. Dat Gild kööm nämlich een Snieder ut Stuttgart to, de har dat in Köln op’n Schützenfest bien Bogenscheten gewunnen. Weil he aber keen Kölner wör, dörüm wulln se em den Pries nich betahln. Götz het aber op siene Ort dorför sorgt, dat de Snieder to sien Rech kööm. Al de Arme un uck de ünnerdrückten Buurn het he biestahn, Freeheit un Rech het he ganz hoch hooln. Mit de Fürsten un Bischööf har he sik meisttiets vertöörnt, he wull bloß den Kaiser pariern. Aber dat slimme Woort, dat har he doch nich seggen dröfft, aber Goethe, diese kloke Kriminale, ist dat wies worn un het dat uck opschreben.“ „Ja, wie het denn dat slimme Woort?“, fragt Oma nu ganz neeschierig. „O, Oma, dat is so slimm, wenn dat vondaag een ton Schoolmester sä, denn kreeg he Strafarbeiden oder flöög sogor vonne School.“ „Un di Woort het Götz in’n Mund nahmen?“ „Ja, aber bloß, weil een Hauptmann em bannig beleidigt un em as Räuber un Verbräker behannelt het, so het Götz dat ruutslaan: “ He kann mi mal fix an’n … “ „Ock, denn weet ik dat all“, seggt Oma: „He kann mi mal fix an’n Puckel daalrutschen.“ „Nä, Oma, aber Goethe, disse kloke Kriminale, de het dat richtig ruutkregen, wat he Slimmes seggt het, un denn het he dat opschreben. Un wenn ik groot bün, will ik uck allns wies weern un allns nipp un nau opschrieben“.

Menu Title